-
Kassandra Christa Wolf
Yine bir işe giderken kitap almanın saadeti yazısıyla karşınızdayım. Kitaplığımda çok eski Afa baskısı olan Kassandra’yı İş Kültür yeniden bastı geçenlerde, eski basım kıymetlim, yenisi de neden olmasın deyip aldım. Diğeri de İstanbul ve Boğaziçi. Bizim ayrı kitaplığımız var İstanbul üzerine, orada kitap ayrımı, seçimi yapmam. Ne varsa sahaflarda, kitapçılarda alırım. Bu kitabı da araştırıp almadım, tamamen “söz konusu İstanbul ise gerisi teferruattır” durumu. Perde sürgünde açılıyor. Troya düşmüş, Agamemnon güzel Kassandra’yı esiri olarak evine getirmiş. Bundan sonrasını da görüyor Kassandra ama geleceği bilmek bir lanet. Yunan mitolojisinde lanetlilerin ayrı bir yeri var. Suçları hep bir tanrıyı kızdırmak. Kassandra’da aşkına cevap vermeyerek Apollon’u kızdırıyor ve Apollon onu geleceği bilmekle lanetliyor.…
-
Poe, Tolkien ve Yeni Yıl
Kendime yılbaşı hediyesi aldım çünkü canım kendim. 😁😁Neyse ikisinin de hikayesi var. Yüzüklerin Efendisi’ni sanırım ilk Türkçe baskısı yapıldığında duydum. Nasıl zor günler, hem psikolojik hem de maddi olarak. Bir arkadaşıma gelmiş, ödünç istedim. “Tabii vereyim ama bana hitap etmedi, kız kardeşime yollayacağım, 2 hafta nasıl?” Tamam, bitiririm dedim. Okumaya başladım ve elimden bırakmadan üç cildi de minimum uyku ile yanılmıyorsam 50-55 saatte bitirdim. Evet gözler kan çanağı, ama Orta Dünya’ya düştüm bir kere ve orada yaşamayı çok sevdim. Yıllar içinde Orta Dünya evreni okumalarım devam etti, hemen her kitabını aldım, Tolkien mitolojisini iyice öğrendim de. Hurin’in Çocukları, Hobbit, Küçük Öyküler, Silmarillion, Gondolin’in Düşüşü, Beren ile Luthien ve daha pek…
-
Seninle Başlamadı
Son günlerin haber, bilgi, bilinemezlik bombardımanı. Haber dediysem genelde üzücü haberler. Bu günler bir şekilde geçecek, hep geçti. Kimimiz geçti bitti diyebileceğiz, kimimiz diyemeyeceğiz ve insanlık tarihinin tüm yaşananları gibi bu pandemi de, biz artık olsak da olmasak da bizden sonraki kuşaklara aktarılacak. Seninle Başlamadı tam da bunu anlatıyor. Bu kitapta daha çok aile travmalarından bahsedilse de toplumsal olarak yaşananların da hormonlar, genler ile kuşaktan kuşağa bize nasıl geçtiği, sebebini bilmediğimiz pek çok korku ve tepkinin aslında bizden bir kaç nesil öncesinden miras kaldığı ele alınıyor. Bu günlerde bana iyi gelfi bu kitap. Pişmanlık ve Yeniden Doğuş’un yazarını çık merak ediyordu eşim, ona hediye ettim. Ursula ise her daim kitaplığımızın…
-
Seksoloji Mecmuası
Sabah erken kalktıysam geri devrilip yatmayı çok severim, eminim sizden de bunu seven vardır. O devrilme sonrasında biraz kitap okumayı da severim. Dün sabah da uyandım ve aaa kitap yok yakınımda. Oflaya puflaya kalktım, kitaplığa gittim ve en az yedi yıldır rafta olup (en az diyorum çünkü bu eve taşınmadan önce yoktu eminim) hiç dikkatimi çekmeyen bu kitap dikkatimi çekiverdi. Sahi neydi bu? Kitap değilmiş dergiymiş. Bu 9. Cildi ve 1949-1954 yılları arasında yayınlanmış. Derginin isim babası eski İstanbul valilerinden Fahrettin Kerim Gökay. Vali olmadan kısa süre önce kurulan dergiye isim babası oluyor ve dergi kurulunca savcı soruşturma açtığında dergiyi savunuyor, vali olduğunda da destek veriyor. Kurucusu Orhan Karaveli ve…
-
İlk Gerçeklik ve Geçiş Nesnesi
Kitabın altındaki örtü eşimin bebeklik battaniyesi. Bebeklikten beri korunan bir şeyinin olması çok güzel elbette. Ben de oğlumun ilk battaniyesini koruyorum. Bunu evde ilk çıkardığımızda hatırladı hemen. Aldı, açtı, köşesini sıktı, kokladı. Battaniyenin tam o köşesi daha çok yıpranmış zaten O hep sıkılan ve dişlenen köşe. Aradan 50 yıl da geçse bize aynı battaniyenin aynı köşesini hatırlatan o bilinçaltı var ya o, işte gerçekliğimizin de ilk farkına varışımız. Önce sadece meme var. Bebeğe sunuluyor ama bebek onu sunulmuş gibi algılamıyor zaten. O meme bebeğin. Kelimenin tam anlamıyla bebek memeyi kendinin parçası sanıyor. Onu hem nesnel olarak kendinin sanıyor, hem de adeta büyüsel bir şey olarak kendinin. Yeterince iyi anne aslında…
-
Animal Triste
Güzeldi. Her şeyi hatırlayıp aşkı da bunların arasında hatırlamak ya da unutmak yerine her şeyi unutup sadece aşkı hatırlayan bir kadın. Her şeye bu çerçevede bakınca da adeta zamanı aşkın çevresinde örüyor. Diyor ki bir yerde: “Her şeyi hatırlamayı unutmak çok zamanımı aldı.” Hafıza dediğimiz şey gerçekten de çok karmaşık ve Monika Maron, Doğu ve Batı Almanya kimlik bunalımını da romanın satırları arasına yedirip zamana, aşka ve cinselliğe dair bol içgörülü bir kitap yazmış. Cümle cümle düşündürüyor çoğu yerinde. Adına gelince eski bir Latince deyişten alıyor. Omne animal triste post coitum: Her hayvan cinsel birleşme sonrası hüzünlüdür. Deyişin devamı da var ama konu o değil. Belki de bittiğinde hayatımızda hatırlamaya…
-
Güneşin Altın Elmaları
Yıllardır edindiğim bir alışkanlıktır. Kitap okurken örgü örebilirim. Hatta kimi zaman kafamı daha iyi toplamama ve okuduğum şeyin içine daha çok girmeme bile yardımcı olur. (Tabi şişe bakmadan örebileceğim modeller için geçerli bu) Sizin okurken yapabildiğiniz bu tür şeyler var mı? Mesela ben müzik dinleyemem kitap okurken, ama kalabalığın sesi hiç etkilemez. ——————————————————————- Ray Bradbury’nin Güneşin Altın Elmaları kitabı bilimkurgu öykü derlemelerinden oluşuyor. Düşündürücü, kimi zaman duygusal dozu yüksek öyküler bunlar. Şu ana dek okuduklarımdan Boşluk adlı öyküye bayıldım. “İki kadın birer iğne gibi geçti, bir ağacı diğerine parfümleriyle dikerek. Gözleri doluydu ama yine de her ayrıntıyı, her gölgeyi, her bir meşe ya da karaağacı, aşağıdan geçen yılankavi yoldaki her…
-
Maldoror’un Şarkıları
Adam, yazar, şeytan(?), şair, işte her kimse bu kitabı yazan Lautreamont zaten daha ilk şarkıda uyarıyor okuru. Geri bas diyor. Eğer keskin bir mantığa sahip değilsen geri adım at. Eğer kuşkun gerilimine denk değilse başlama! On yıl var ki belki yüz kere bu satırları okuyup geçtim. Geri adım atmayacağım diye her elime alışımda en fazla elli sayfa, hadi bilemedim yetmiş sayfa, sonra en arkalarına attım kitaplığın. Belki tüm zamanların yazılmış en saykodelik kitabıdır bu kimbilir? Ben daha çılgıncasına denk gelmedim. Loğrömon (böyle okunuyor) Maldoror’un Şarkılarını 22 yaşında bitirmiş. Çoğunu lisede yazmış şiirin. Zaten 24 yaşında da intihar etmiş kitabının basıldığını göremeden. Omuzları dar diye nitelendirdiği ünlülerden olamamış yani. Ama Aragon’dan…
-
Huzur ve Mahur Beste
Mahur Beste’yi bir anlatışı vardır okumalara doyamazsın. Kitaptan taşar Dede Efendi’nin Mahur Beste’si… Hatta Tanpınar bununla da yetinmez Mahur Beste adında başka bir kitap da yazar. (Bambaşka bir eserdir, içinde Dede Efendi aramayın.) Huzur denince aklıma ilk gelendir Mahur Beste. Batı Doğu… Entelijansiyamızın değişmez sorunudur. Edebiyatta, sanatta aslında bu doğu-batı sorunsalı çok işlenmesine rağmen derinliğine fazlasıyla inilmediğinden midir nedir bugün entel-dantel söylemini kapıları açmış olabilir mi? Mümkün! Tanpınar’ın bu tartışmaya sağlam argümanlarla katıldığını eserinde görebiliriz. Tanpınar’ın Huzur’unda kendi kültürünü üreten ve yaşayan bir İstanbul ve hüzünlü bir aşk öyküsü var. Suad, Nuran, Mümtaz, İhsan… Karakterlerin başarıyla çizilen içsel dünyası ve yazarın usta betimlemeleri…. ” Bu, sabahın sazlarını denemeye hazırlandığı saatti.…
-
Annelik Kurguları /Cogito 81
Şimdi bu annelik denen şey çok karmaşık geldi bana. Hamilesin iyi, doğurdun güzel. Memene yapıştı cok cok emdi büyüyor, süper. Çooook seviyoruz, en çok, en bi çok seviyoruz. Eee peki bu mu yani! Üstelik Elisabeth Badinter “annelik sevgisi diye bir şey yok, aslında sadece sevgi var” demiş ve bunu taa yıllar önce okumuşum, üstelik kendi annemle deneyimimde sevgi en aklıma gelmeyen kavram falan. Cidden, doğurdum da nedir yani dediğim az olmadı. Kendi anneliğimin ötesinde bir annelik var. Kuşatılmış bir annelik bu. Taa ilk dinlere ilham veren bir annelik. Okulda da ana tanrıça çalıştım hep. Ana tanrıçaların doğurmadığını biliyorum. Artemis, Kybele… Üstelik çocuk düşmanı bu tanrıçalar. Artemis mesela Niobe’nin altı çocuğunu…
-
Annelik Sevgisi / Elisabeth Badinter
Galiba 2000 yılından beri dönüp dönüp okuyorum bu kitabı. Gerçek anlamda okumam ise hamileliğime denk gelir. (Çünkü durum ciddiydi, anne oluyordum.) Badinter der ki: Annelik sevgisi diye bir şey yok! Bu kadar net ve sert bir söylemle karşılaşacağınızı bilin ki eğer bu tavsiye postu üzerine kitabı okuyup sonra pişman olacaksanız kulaklarım çınlamasın. Annelik sevgisi çok yaygın olarak içgüdüsel olarak tanımlanır. Her şekilde bir kadının doğurduğu çocuğu öyle ya da böyle seveceği, onun için fedakarlıkta bulunmaktan kaçınmayacağı fikri o kadar yaygındır ki bir çocuğa herkesin zarar vermesi (zarar derken ihmal ve istismarı da katalım) normal karşılanabilirken annenin zarar vermesi karşısında hayretlere düşeriz. Anneliği tüm kuşatılmışlıklardan arınmış “saf” bir duygu olarak görmek…
-
Kötülüğün Sıradanlığı
Kötülük sıradandır. Aklımızın almayacağı kadar sıradan. Sıradan iki adam korkunç şeyler yapabilirler kılları kıpırdamadan. Vahşet derecesinde, aklımızın almayacağı derecede işler yapabilirler. Onlara bakıp “psikopat” deriz, “katil” deriz, aklımız alabilsin bu vahşeti diye kafa patlatırız En sonunda bu kötülüğün dinamiklerini çözmeyi sinirlerimiz kaldırmaz, bunu insanlıkla bağdaştıramayıp üstünkörü bir sonuca varır ve hayatımıza devam ederiz. Peki ya emir alınan kötülük… Onun çözümlemesi de bu kadar sinir bozucu mudur? Bir adam emir aldığı için milyonlarca kişiyi öldürür ve “ben görevliydim sadece, bana emir verildi” derse! Aslında kötülük dediğimiz şey işte bu kadar sıradansa! Hannah Arendt, Yahudilerin Nazi gettolarına ve toplama kamplarına naklinden sorumlu Adolf Eichmann’ın duruşmasında kötülüğün ne kadar sıradan bir olgu olduğuna…
-
Tirza
Kaç gündür yazayım deyip zorlandığımdır kendileri. Google’a baktığımızda “21. Yüzyılın ilk klasiği” dendiğini göreceksiniz. Doğru olabilir, sıkı bir kitap. Kesinlikle çok okunsun diye yazılmış değil, kesinlikle kolay değil. Basitçe “yeni nesil bir ırkçılık” hikayesi bu. Yeni ama bir o kadar da tanıdık. Kitabın başlarında bir yerde kadın adama “melez mi, melez mi dedin, faşistsin sen” dediğinde şaşırırız. Zira Jörgen Hoofmeester iyi biridir, düzenli bir işi vardır, kızlarının babasıdır, burjuva varoluşçusu bir adamdır. Belki biraz sıkıcıdır ama zararsızdır. Kızlarının gece evden kalan erkek arkadaşlarına temiz havlu teklif eder (babaya bak babaya!), Ganalı hizmetçisiyle cinsel ilişkisi vardır, karısı uçarıdır ve evi terketmiştir, kızlarını tek başına büyütmüştür, onların geleceği için para biriktirir vs.…
-
Almodovar Teoremi
Salı sallanır gönderisi. Dün yazacaktım ama Notre Dame yandı. 😫 Hani Notre Dame’ın Kamburu vardır ya, Hugo’nun eseri… Hani orada yüzü siğilli kambur bir zangoç vardır. İnsanların alayları yüzünden içine kapanmıştır, bir süre sonra çan sesinden sağır olur ve alayları bile duymaz. Kilisenin gölgelerinde gezinir, çan kulesinden Paris’i ve insanların acımasızlığını seyreder, sonra bir gün dünyalar güzeli Esmeralda’ya aşık olur. Aşk, güzele beslenen duygular mıdır acaba? Güzel nedir, estetiğin sınırları nerede başlar? Antoni Casas Ros otobiyografik romanı Almodovar Teoremi’nde güzelliğin çizgileriyle oynuyor, adeta matematiksel bir zeka ile yapıyor bunu da. Bu kitabı raftan çektiğimde ilk baktığım şey fiyatı oldu. Parkta vakit geçirecektim, yanımda kitap yoktu ve yazarı duymamıştım bile. Ucuz…
-
Blöf Kitap
Bugün size yine piyasada zor bulacağınız bir kitabı tanıtacağım. (Edit: Yeni baskısı Koç Üniversitesi Yayınlarından çıktı.) Bu kitap yıllarca evde o raf senin bu raf benim gezdi durdu. Geçenlerde ‘bir gecelik okuyayım’ bitsin halet-i ruhiyesiyle kitaplığı karıştırırken raftan göz kırpıverdi. Açıp okumaya başladım. İlk iki sayfada kıkır kıkır gülüyordum. Üçüncüde artık makarayı koyverdim gitti. Adı gibi blöf dolu bir kitap. Absürt, sarkastik. Okuru da kendini de alaya alıyor. Her bölümde “bu sefer tongaya düşmeyeceğim” diyorsun ama düşürüyor. Konu anlatamayacağım çünkü daldan dala çok zekice bir muhabbet dönüyor kitapta. Piri Reis’in yediği tüylü balıklardan Umberto Eco’nun berber macerasına, oradan da Nasreddin Hoca’nın maya çaldığı gölün Kuğu Gölü olduğuna nasıl geçildiğine şaşıyor…
-
İmprimatur ve Secretum
Barok Dönemin yenilikçi atmosferini fon olarak alan çok güzel iki kitap Imprimatur ve Secretum. Imprimatur, Latince baskı izni anlamına gelir ve Katolik kilisesinin bir kitap için yayınlama izni anlamında da kullanılır. Kitabın yazarları Francesco Sorti (müzikolog) ve Rita Monaldi (dinler tarihi uzmanı) bu iki kitabı da uzun süren arşiv taramasından sonra yazmışlar. Resmi Vatikan belgelerine de dayanan kitap içinde ciddi bir din eleştirisi barındırdığı için Vatikan tarafından yasaklanmış ve İtalya’da sansüre uğramıştır. Hatta basan yayınevi bile katalogundan çıkarmıştır. Her iki kitapta da polisiye bir akış var. Imprimatur’da bir soylunun ölümü üzerine karantinaya alınan han sakinlerinin birbirlerine anlattıkları hikayeler bütünleşir ve romanın ana konusunu da Viyana Kuşatması sırasındaki papanın merkezinde olduğu…
-
Sevgili Arsız Ölüm
Dün polisin “abla göreve gideceğim ama bırakamıyorum, saatlerdir de bende” deyip elime tutuşturduğu kutudan minnak bi kedicik çıktı. Bebeği olanlar bilir, gece uyku haramdır yeni annelere. 😀 Hal böyle olunca ben de bebeği hırkamın altına alıp artık elimde sürünen (evet süründü resmen) Sevgili Arsız Ölüm’ü bitirmeye azmettim. Bitti de. Sabah kedinin adının Dirmit olarak ilan edilmesinin sebebi de bu kitaptır. Dirmit…”Kurtar kız kendini” diye seslenesim gelen kitabın küçük pasif direnişçisi. Kuşkuotunun, tulumbanın, cinlerin, ince yağan karı yoldaşı Dirmit… Yıllar önce bu kitabı elime almıştım ve bitirdim mi onu bile hatırlamıyorum. Tabi o zamanlar büyülü gerçeklikten falan haberim yoktu. Okuduysam da okumadım sayıp başlamıştım zaten. Kitabın ilk bölümü, yani köyde geçen…
-
PORNOGRAFI / WITOLD GOMBROWICZ
Kasım’da “ince” kitaplarımla rekora koşacağım derken vallahi ciddi değildim Tanrım beni kitapla lanetleme. Amen. 208 sayfalık Pornografi’yi öyle şıp diye okuyup bitiremedim. Çünkü yaşlı organizmaların “genç” organizmalara duyduğu nefreti sindirmem gerekti. Hayır bunu bilmediğinden değil de, ilk kez bir kitapta insanın içindeki karanlığı -ki onlar buna olgunluk diyor- gençler üzerinde pornografik bir deneye dönüştürmelerini okudum. Pornografi (ıyy sevmeyiz değil mi?) aslında hayatın bütünlüğünü parçalayan ve bizi aynayla karşı karşıya bırakan şey. Uzun süredir ölüm pornosu üzerine düşünüyorum ve savunduğum bir şey var. Mesela bir insan profilinde ölmüş hayvan ve insan fotoğrafları paylaşıyorsa ölümün pornografik tarafı ilgisini cezbetmiştir. Alan bebeği hatırlarsınız, onun cansız bedenindeki görsel görkem (!), o yatışın eşsizliği, o…
